Zacznijmy od pracodawcy i przepisów.
Za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi odpowiedzialność pracodawca (Kodeks pracy, art. 207 § 1.) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).
Jest on obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 207 § 2.).
Pracownik jest obowiązany stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem. Związane z tym obowiązki ciążą również na osobie kierującej pracownikami, która jest obowiązana (art. 212) do dbania o sprawność środków ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem.
Pracownik musi posiadać aktualne badania „medycyny pracy” stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku wskazanym w skierowaniu.
Pracodawca jest obowiązany do przeprowadzenia szkolenia BHP związanego z miejscem i wykonywaną pracą.
Wracając do klas lasera i plasowania się zagrożenia.
Laser – urządzenie emitujące promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu światła widzialnego, ultrafioletu lub podczerwieni, wykorzystujące zjawisko emisji wymuszonej. Nazwa jest akronimem od (ang.) Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation.
Promieniowanie lasera jest spójne, zazwyczaj spolaryzowane i ma postać wiązki o bardzo małej rozbieżności. Promieniowanie laserowe nie występuje w sposób naturalny na kuli ziemskiej.
Długość wiązki lasera najczęściej mieści się między od 10 nm do 1 mm.
Podział laserów i urządzeń laserowych na klasy zgodnie z PN-EN 60825-1:2000
Klasa lasera | Charakterystyka |
1 | Lasery, które są bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy |
1M | Lasery emitujące promieniowanie w zakresie długości fal do 302,5 nm do 4000 nm, które są bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy, ale mogą być niebezpieczne podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne |
2 | Lasery emitujące promieniowanie widzialne w przedziale długości fal od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne. |
2M | Lasery emitujące promieniowanie widzialne w przedziale długości fal od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne, ale mogą być niebezpieczne podczas patrzenia w wiązkę przez przyrządy optyczne. |
3R | Lasery emitujące promieniowanie w zakresie długości fal do 302,5 nm do 106 nm, dla których bezpośrednie patrzenie w wiązkę jest potencjalnie niebezpieczne. |
3B | Lasery, które są niebezpieczne podczas bezpośredniej ekspozycji promieniowania.Patrzenie na odbicia rozproszone są zwykle bezpieczne. |
4 | Lasery, które wytwarzają niebezpieczne odbicia rozproszone. Mogą one powodować uszkodzenie skóry oraz stwarzają zagrożenie pożarem. Podczas obsługi laserów klasy 4 należy zachować szczególną ostrożność. |
Każdy laser stosowany na stanowisku pracy musi posiadać przypisaną klasę lasera.
Poza laserami klasy 1 użytkowanie laserów niesie za sobą możliwość wystąpienia zagrożeń ich promieniowaniem dla oczu i skóry człowieka.
Najniebezpieczniejsze urządzenia laserowe należą do klasy 4.
Najwyższy poziom promieniowania laserowego, który nie powoduje obrażeń oczu i skóry określany jest w odpowiednich aktach prawnych: na poziomie krajowym w rozporządzeniu, a na poziomie Unii Europejskiej – Dyrektywie (2006/25/EU) [5]. W Polsce określa go rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, jako maksymalną dopuszczalną ekspozycję MDE (Dz.U. nr 217) [6[. Ustalone wartości graniczne odnoszą się do przypadkowych, krótkotrwałych ekspozycji człowieka na to promieniowanie, a nie do zamierzonych ekspozycji do celów medycznych, rehabilitacyjnych, czy optycznej tomografii komputerowej. Ekspozycji na promieniowanie laserowe, którego parametry przekraczają ustalone wartości MDE wskazuje na duże ryzyko zawodowe, co jest równoznaczne ze szkodliwym skutkiem dla zdrowia. Dlatego pomiary odpowiednich parametrów promieniowania laserowego na stanowiskach pracy powinny być wykonywane zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi badań czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 73) [7]. Na ich podstawie powinna być dokonana ocena ryzyka zawodowego, zgodnie z przyjętymi kryteriami oceny zagrożenia (Dz.U. nr 217).
Z życzeniami bezpiecznej pracy, nie tylko przy laserach Maciej Zimierski.
Literatura:
https://m.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/mobi?_nfpb=true&_pageLabel=P40200399501486654525293&html_tresc_root_id=300005012&html_tresc_id=300005041&html_klucz=300005012&html_klucz_spis=
https://pl.wikipedia.org/wiki/Laser